Karadeniz Araştırmaları

Öz

Zıt varlıklar ya da kavramlardan her birinin diğerine karşı kendi üstünlüğünü bir takım iddia, örnek ve delillerle ispatlamaya çalışması şeklinde tanımlanabilecek edebî münazara, Sümer, Akad, Mısır, Arami, Süryani, Arap, Fars ve Türk edebiyatlarında sıklıkla görülen bir türdür. Geçmişi çok eski olan bu türün Türk edebiyatındaki en özgün ve en dikkat çekici örnekleri arasında meyvelerin teşhis ve intak sanatları yardımıyla birbirlerine karşı üstünlüklerini iddia ve ispat etmeye çalıştıkları meyve münazaraları da yer alır. Bu yazının konusunu teşkil eden 1875-76 tarihli taş baskı Fevâkihü’l-Kulûb adlı eser de böyle bir münazaradır. Âşık tarzı destan türünün on dokuzuncu yüzyıldaki önemli temsilcilerinden olan Ahmed Hayret-i Dağıstânî tarafından mef’ûlü mefâilün feûlün kalıbıyla ve mesnevi nazım şekliyle kaleme alınmış olan Fevâkihü’l-Kulûb; erik, çilek, kiraz, vişne, şeftali, kayısı, elma, armut, ayva, nar, narenc, turunç, portakal, limon, üzüm, fındık, ceviz, kestane, badem, fıstık, dut, hünnap, incir ve hurmadan oluşan yirmi dört meyvenin bahar mevsiminde bir bahçede üstünlük mücadelesine giriştikleri ve bu mücadelenin sonunda hurmanın galip geldiği bir meyveler münazarasıdır.