Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Flexible Working in Modern Agoras: A Sociological Field Research

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 20, 02.07.2019

Emre Başcı

Öz

In this study, the ‘flexible work’ of sales employees who work at different shopping malls across Izmir, as an imperative aspect of their job, is examined. It is meaningful to look into this area across various academic disciplines as it will let researchers and readers understand the details of the working system at shopping malls in Turkey, which have become popular centers in the last decade, providing mall-goers with numerous activities such as shopping, food, entertainment, sports, education, hobbies and jobs.During the research, the researcher utilized a mixed methodology including questionnaires and in-depth interviews at eight shopping malls. After the pilot study was conducted at 2 shopping malls, 389 valid questionnaires were collected in the final phase of the research and 35 in-depth interviews were done. The fact that neoliberal economic policies are systematically exploiting employees by means of deunionization, flexibilization, precarity, and lawlessness has been supported by the findings of this work in terms of wages, working hours, social security, and other employment rights. The research findings show that the most important disadvantage that sales employees experience seems to be flexible work. The work regime of sales staff may consist of different types of flexible work, affecting employees’ work regime and social lives negatively. 

Anahtar Kelimeler

Flexible working neoliberalism precarity shopping mall sociology of work

Kaynakça

  • Applebaum, E., & Batt, R. (1993). The new American workplace. New York: Cornell University.
  • Atkinson, J. (1984). Manpower strategies for flexible organizations. Personnel Management, August, 28-31. https://www.stonebridge.uk.com/uploads/courses/ 566.pdf (Erişim tarihi: 18/02/2018)
  • Basci, E. (2017). Islam and capitalism: Current Islamist modernities in Turkey. International Journal of Scientific Research and Management, 5(10), 7264-7269.
  • Bilgin, M. H. (2000). Yeni teknolojiler ve üretim sistemlerindeki değişimin emek ve istihdam üzerindeki etkileri. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • Bora, T., & Erdoğan, N. (2011). Cüppenin, kılıcın ve kalemin mahcup yoksulları: Yeni kapitalizm, yeni işsizlik ve beyaz yakalılar. Boşuna mı okuduk? Türkiye’de beyaz yakalı işsizliği. (Ed: T. Bora, A. Bora, N. Erdoğan ve İ. Üstün). İstanbul: İletişim, s. 13–47.
  • Broadbridge, A. (1999). Retail managers: stress and the work‐family relationship. International Journal of Retail & Distribution Management, 27(9), 374-383.
  • Bourdieu, P. (1991). Language and symbolic power. Cambridge: Polity.
  • Buğra, A. (2008). Kapitalizm, yoksulluk ve Türkiye’de sosyal politika. İstanbul: İletişim.
  • Carnoy, M., & Castells, M. (2001). Globalization, the knowledge society, and the Network State: Poulantzas at the millennium. Global Networks, 1(1), 1-18.
  • Casey, C. (1995). Work, self and society after industrialism. London: Routledge.
  • Castel, R. (2008). Die metamorphosen der sozialen Frage. (Çev: A. Pfeuffer). Konstanz: UVK Universitätsverlag’dan aktaran Bora, T. ve Erdoğan, N. (2011). Cüppenin, kılıcın ve kalemin mahcup yoksulları: Yeni kapitalizm, yeni işsizlik ve beyaz yakalılar. Boşuna mı okuduk? Türkiye’de beyaz yakalı işsizliği. (Ed: T. Bora, A. Bora, N. Erdoğan ve İ. Üstün). İstanbul: İletişim, s. 13–47.
  • Cruikshrank, J. (2002). Lifelong learning or re-training for life: Scapegoating the worker. Studies in Education of Adults, 15(52), 235-253.
  • Çelik, A. (20/04/2016). 10 soruda özel istihdam büroları ve kiralık işçilik. http://t24.com.tr/yazarlar/aziz-celik/10-soruda-ozel-istihdam-burolari-ve-kiralik-iscilik,14369 (Erişim tarihi: 05/02/2018)
  • Çerkezoğlu, A., & Göztepe, Ö. (2010). Sınıfını arayan siyasetten siyasetini arayan sınıfa: Tekel direnişinin ışığında gelenekselden yeniye işçi sınıfı hareketi. Ankara: Nota Bene, s. 63–91.
  • Edwards, R. (1979). Contested terrain: The transformation of the workplace in the twentieth century. New York: Basic Books.
  • Ercan, F. (1998). Neo-liberal küreselleşme sürecinde Türkiye’de birikim süreci ve değişen sermaye içi bileşenler: 1980 sonrası için çerçeve denemesi. İktisat Dergisi, 378, 25-51.
  • Ercan, F. (2006). Alternatif bakışları sorgulamak: Sermayenin kapitalizmle bütünleşmelerindeki rolleri ve Türkiye gerçeğine kısa bir bakış. Küreselleşmeye güneyden tepkiler. (Ed: C. Gürkan, Ö. Taştan ve O. Türel). Ankara: Dipnot, s. 195-220.
  • Erdoğan Demir, F. (2016). Yeni emek sistemleri: Ev-ofis sistemi üzerine bir inceleme. “İŞ, GÜÇ” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 18(4), 35-74.
  • Fraser, S., & Gerstle, G. (1989). The rise and fall of the New Deal Order, 1930-1980. Princeton: Princeton University.
  • Goudswaard, A., & de Nanteuil, M. (2000). Flexibility and working conditions: A qualitative and comparative study in seven EU member states. Ireland: European Foundation. https://www.eurofound.europa.eu/sites /default/files/ef_files/pubdocs/2000/07/ en/1/ef0007en.pdf (Erişim tarihi: 23/04/2017) Graham, L. (1995). On the line at Subaru-Isuzu: The Japanese model and the American worker. Ithaca: Cornell University.
  • Güllüpınar, F., & Gökalp, E. (2014). Neoliberal zamanın ruhu, yaşam boyu öğrenme ve istihdam ilişkileri: Yaşam boyu öğrenme politikaları’nın eleştirel bir analizi. Mülkiye Dergisi, 38(2), 67-92.
  • Harvey, D. (2014). Postmodernliğin durumu. (7. Baskı). (Çev: S. Savran). İstanbul: Metis.
  • Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin kısa tarihi. (2. Baskı). (Çev: A. Onocak). İstanbul: Sel.
  • Jacoby, S. M. (2004). Employing bureaucracy: Managers, unions, and the transformation of work in the 20th century. (Revised Edition). Mahwah: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Kalleberg, A. L. (2009). Precarious work, insecure workers: Employment relations in transition. American Sociological Review, 74, 1-22.
  • Kaya, U., & Serçeoğlu, N. (2013). Duygu işçilerinde işe yabancılaşma: Hizmet sektöründe bir araştırma. Çalışma ve Toplum, 1, 311-346.
  • Maliye Bakanlığı. (2016). Yıllık ekonomik rapor 2016. http://www.maliye.gov.tr /KonusmaSunumlari/sunummerkezi/index.html?ktp=YER_2016-e (Erişim tarihi: 21/04/2017) OECD. (21/04/2017). OECD stats. https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode =AVE_HRS (Erişim tarihi: 21/04/2017)
  • OECD. (25/06/2018). OECD stats. https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=TUD (Erişim tarihi: 25/06/2018)
  • Özkaplan, N. (2015). Hizmet sektöründe duygusal emek ve toplumsal cinsiyet. Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Nisan/Mayıs/Haziran, 15-21.
  • Özveri, M. (2012). Güvencesiz çalışmanın hukuki dayanakları. Çalışma ve Toplum, 33, 147-172.
  • Papadopoulos, D., Stephenson, N., & Tsianos, V. (2008). Escape routes: Control and subversion in the twenty-first century. London: Pluto.
  • Pérez, M. P., Sánchez, A. M., & de Luis Carnicer, M. P. (2002). Benefits and barriers of telework: perception differences of human resources managers according to company’s operations strategy. Technovation, 22, 775–783.
  • Selamoğlu, A. (2002). Gelişmiş ülkelerde istihdam politikaları, esneklik arayışı ve etkileri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 33-63.
  • Sennett, R. (2013). Zanaatkâr. (2. Basım). (Çev: M. Pekdemir). İstanbul: Ayrıntı.
  • Sennett, R. (2016). Karakter aşınması: Yeni kapitalizmde işin kişilik üzerindeki etkileri. (10. Basım). (Çev: B. Yıldırım). İstanbul: Ayrıntı.
  • Standing, G. (2015). Prekarya-Yeni tehlikeli sınıf. (Çev: E. Bulut). İstanbul: İletişim.
  • Stredwick, J., & Allis, S. (2002). Flexible working practices: Techniques and innovations. London: Chartered Institute of Personnel and Development.
  • Temiz, H. E. (2004). Eğreti istihdam: İşgücü piyasasında güvencesizliğin ve istikrarsızlığın yeni yapılanması. Çalışma ve Toplum, 2, 55-80.
  • Walwei, U. (1997). Flexibility of employment relationships: Possibilities and limits - IAB Labour Market Research Topics No. 22. Nurenberg: Institute of Employment Research.
  • Yavuz, H. (2005). Modernleşen müslümanlar: Nurcular, nakşiler, milli Görüş ve Ak parti. İstanbul: Kitap.
  • Yılmaz, K. R. (2016). Değişen mekân, değişen sınıfsallıklar: Samsun kenti örneğinde AVM’lerde çalışan kadın satış temsilcileri. Çalışma ve toplum, 1, 31-58.
  • Yüksel, Y. (2010). Esnek kapitalizm ve altın yakalı çalışanlar. İş Ahlakı Dergisi, 3(5), 97-117.

Modern Agoralarda Esnek Çalışma: Sosyolojik Bir Saha Araştırması

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 20, 02.07.2019

Emre Başcı

Öz

Bu çalışmada, İzmir’de farklı semtlerde konumlanmış alışveriş merkezlerinde çalışan satış görevlilerinin çalışma hayatlarının önemli bir özelliği olan esnek çalışma rejimi mercek altına alınmaktadır. Son on senede popüler yaşam alanları hâline gelen—alışveriş, yemek, eğlence, spor, eğitim, hobi ve iş olanakları sunan—alışveriş merkezlerindeki çalışma sisteminin detaylarıyla ortaya konulması birçok akademik disiplin açısından önem taşımaktadır. Karma araştırma metodolojisinden yararlanılan bu çalışmada, İzmir’de sekiz AVM’de çalışan satış görevlileri ile anket ve derinlemesine görüşme teknikleri gerçekleştirilmiştir. İki AVM’de gerçekleştirilen pilot araştırma sonrasında araştırmanın nihai ayağında yedi AVM’de 389 adet geçerli anket uygulanmış ve toplam 35 adet derinlemesine görüşme gerçekleştirilmiştir. Neoliberal ekonomik politikaların sistematik hale getirdiği örgütsüzlük, esnekleşme, güvencesizlik ve kuralsızlık gibi çalışma koşullarının ücret, çalışma saatleri, sosyal güvence ve diğer haklar açısından çalışanların aleyhine işleyebildiği, bu çalışmadaki bulgular ile desteklenmektedir. Araştırma bulgularına göre, AVM satış görevlilerinin çalışma hayatlarına ilişkin en önemli olumsuzluğun esnek çalışma olgusu olduğu ortaya çıkmıştır. Çalışanların içinde bulundukları çalışma rejimi birçok esnek çalışma türünü içerebilmekte ve bu çalışma rejimi katılımcıların çalışmadüzenlerinive sosyal hayatlarını olumsuz şekilde etkiliyor görünmektedir. 

Anahtar Kelimeler

AVM esnek çalışma güvencesizlik neoliberalizm çalışma sosyolojisi

Kaynakça

  • Applebaum, E., & Batt, R. (1993). The new American workplace. New York: Cornell University.
  • Atkinson, J. (1984). Manpower strategies for flexible organizations. Personnel Management, August, 28-31. https://www.stonebridge.uk.com/uploads/courses/ 566.pdf (Erişim tarihi: 18/02/2018)
  • Basci, E. (2017). Islam and capitalism: Current Islamist modernities in Turkey. International Journal of Scientific Research and Management, 5(10), 7264-7269.
  • Bilgin, M. H. (2000). Yeni teknolojiler ve üretim sistemlerindeki değişimin emek ve istihdam üzerindeki etkileri. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • Bora, T., & Erdoğan, N. (2011). Cüppenin, kılıcın ve kalemin mahcup yoksulları: Yeni kapitalizm, yeni işsizlik ve beyaz yakalılar. Boşuna mı okuduk? Türkiye’de beyaz yakalı işsizliği. (Ed: T. Bora, A. Bora, N. Erdoğan ve İ. Üstün). İstanbul: İletişim, s. 13–47.
  • Broadbridge, A. (1999). Retail managers: stress and the work‐family relationship. International Journal of Retail & Distribution Management, 27(9), 374-383.
  • Bourdieu, P. (1991). Language and symbolic power. Cambridge: Polity.
  • Buğra, A. (2008). Kapitalizm, yoksulluk ve Türkiye’de sosyal politika. İstanbul: İletişim.
  • Carnoy, M., & Castells, M. (2001). Globalization, the knowledge society, and the Network State: Poulantzas at the millennium. Global Networks, 1(1), 1-18.
  • Casey, C. (1995). Work, self and society after industrialism. London: Routledge.
  • Castel, R. (2008). Die metamorphosen der sozialen Frage. (Çev: A. Pfeuffer). Konstanz: UVK Universitätsverlag’dan aktaran Bora, T. ve Erdoğan, N. (2011). Cüppenin, kılıcın ve kalemin mahcup yoksulları: Yeni kapitalizm, yeni işsizlik ve beyaz yakalılar. Boşuna mı okuduk? Türkiye’de beyaz yakalı işsizliği. (Ed: T. Bora, A. Bora, N. Erdoğan ve İ. Üstün). İstanbul: İletişim, s. 13–47.
  • Cruikshrank, J. (2002). Lifelong learning or re-training for life: Scapegoating the worker. Studies in Education of Adults, 15(52), 235-253.
  • Çelik, A. (20/04/2016). 10 soruda özel istihdam büroları ve kiralık işçilik. http://t24.com.tr/yazarlar/aziz-celik/10-soruda-ozel-istihdam-burolari-ve-kiralik-iscilik,14369 (Erişim tarihi: 05/02/2018)
  • Çerkezoğlu, A., & Göztepe, Ö. (2010). Sınıfını arayan siyasetten siyasetini arayan sınıfa: Tekel direnişinin ışığında gelenekselden yeniye işçi sınıfı hareketi. Ankara: Nota Bene, s. 63–91.
  • Edwards, R. (1979). Contested terrain: The transformation of the workplace in the twentieth century. New York: Basic Books.
  • Ercan, F. (1998). Neo-liberal küreselleşme sürecinde Türkiye’de birikim süreci ve değişen sermaye içi bileşenler: 1980 sonrası için çerçeve denemesi. İktisat Dergisi, 378, 25-51.
  • Ercan, F. (2006). Alternatif bakışları sorgulamak: Sermayenin kapitalizmle bütünleşmelerindeki rolleri ve Türkiye gerçeğine kısa bir bakış. Küreselleşmeye güneyden tepkiler. (Ed: C. Gürkan, Ö. Taştan ve O. Türel). Ankara: Dipnot, s. 195-220.
  • Erdoğan Demir, F. (2016). Yeni emek sistemleri: Ev-ofis sistemi üzerine bir inceleme. “İŞ, GÜÇ” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 18(4), 35-74.
  • Fraser, S., & Gerstle, G. (1989). The rise and fall of the New Deal Order, 1930-1980. Princeton: Princeton University.
  • Goudswaard, A., & de Nanteuil, M. (2000). Flexibility and working conditions: A qualitative and comparative study in seven EU member states. Ireland: European Foundation. https://www.eurofound.europa.eu/sites /default/files/ef_files/pubdocs/2000/07/ en/1/ef0007en.pdf (Erişim tarihi: 23/04/2017) Graham, L. (1995). On the line at Subaru-Isuzu: The Japanese model and the American worker. Ithaca: Cornell University.
  • Güllüpınar, F., & Gökalp, E. (2014). Neoliberal zamanın ruhu, yaşam boyu öğrenme ve istihdam ilişkileri: Yaşam boyu öğrenme politikaları’nın eleştirel bir analizi. Mülkiye Dergisi, 38(2), 67-92.
  • Harvey, D. (2014). Postmodernliğin durumu. (7. Baskı). (Çev: S. Savran). İstanbul: Metis.
  • Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin kısa tarihi. (2. Baskı). (Çev: A. Onocak). İstanbul: Sel.
  • Jacoby, S. M. (2004). Employing bureaucracy: Managers, unions, and the transformation of work in the 20th century. (Revised Edition). Mahwah: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Kalleberg, A. L. (2009). Precarious work, insecure workers: Employment relations in transition. American Sociological Review, 74, 1-22.
  • Kaya, U., & Serçeoğlu, N. (2013). Duygu işçilerinde işe yabancılaşma: Hizmet sektöründe bir araştırma. Çalışma ve Toplum, 1, 311-346.
  • Maliye Bakanlığı. (2016). Yıllık ekonomik rapor 2016. http://www.maliye.gov.tr /KonusmaSunumlari/sunummerkezi/index.html?ktp=YER_2016-e (Erişim tarihi: 21/04/2017) OECD. (21/04/2017). OECD stats. https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode =AVE_HRS (Erişim tarihi: 21/04/2017)
  • OECD. (25/06/2018). OECD stats. https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=TUD (Erişim tarihi: 25/06/2018)
  • Özkaplan, N. (2015). Hizmet sektöründe duygusal emek ve toplumsal cinsiyet. Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Nisan/Mayıs/Haziran, 15-21.
  • Özveri, M. (2012). Güvencesiz çalışmanın hukuki dayanakları. Çalışma ve Toplum, 33, 147-172.
  • Papadopoulos, D., Stephenson, N., & Tsianos, V. (2008). Escape routes: Control and subversion in the twenty-first century. London: Pluto.
  • Pérez, M. P., Sánchez, A. M., & de Luis Carnicer, M. P. (2002). Benefits and barriers of telework: perception differences of human resources managers according to company’s operations strategy. Technovation, 22, 775–783.
  • Selamoğlu, A. (2002). Gelişmiş ülkelerde istihdam politikaları, esneklik arayışı ve etkileri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 33-63.
  • Sennett, R. (2013). Zanaatkâr. (2. Basım). (Çev: M. Pekdemir). İstanbul: Ayrıntı.
  • Sennett, R. (2016). Karakter aşınması: Yeni kapitalizmde işin kişilik üzerindeki etkileri. (10. Basım). (Çev: B. Yıldırım). İstanbul: Ayrıntı.
  • Standing, G. (2015). Prekarya-Yeni tehlikeli sınıf. (Çev: E. Bulut). İstanbul: İletişim.
  • Stredwick, J., & Allis, S. (2002). Flexible working practices: Techniques and innovations. London: Chartered Institute of Personnel and Development.
  • Temiz, H. E. (2004). Eğreti istihdam: İşgücü piyasasında güvencesizliğin ve istikrarsızlığın yeni yapılanması. Çalışma ve Toplum, 2, 55-80.
  • Walwei, U. (1997). Flexibility of employment relationships: Possibilities and limits - IAB Labour Market Research Topics No. 22. Nurenberg: Institute of Employment Research.
  • Yavuz, H. (2005). Modernleşen müslümanlar: Nurcular, nakşiler, milli Görüş ve Ak parti. İstanbul: Kitap.
  • Yılmaz, K. R. (2016). Değişen mekân, değişen sınıfsallıklar: Samsun kenti örneğinde AVM’lerde çalışan kadın satış temsilcileri. Çalışma ve toplum, 1, 31-58.
  • Yüksel, Y. (2010). Esnek kapitalizm ve altın yakalı çalışanlar. İş Ahlakı Dergisi, 3(5), 97-117.
Toplam 42 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sosyoloji
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Emre Başcı

Yayımlanma Tarihi 2 Temmuz 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019Cilt: 2 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Başcı, E. (2019). Modern Agoralarda Esnek Çalışma: Sosyolojik Bir Saha Araştırması. International Journal of Economics Administrative and Social Sciences, 2(1), 1-20.
 Kapak Resmi İndir