Araştırma Makalesi
Yetişkin Bağlanma Stillerinin Benlik Saygısı, Boyun Eğici Davranış ve Karakter Özellikleri ile İlişkisi
Öz
Bu araştırmada yetişkinlerde benlik saygısı, boyun eğici davranış ve karakter özelliklerinin bağlanma stilleriyle ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya Türkiye’de yaşayan 18 yaş ve üzeri 295’i kadın ve 103’ü erkek toplam 398 kişi katılmıştır.
Araştırmada Sosyo-Demografik Bilgi Formu, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği, Boyun Eğici Davranışlar Ölçeği, Mizaç ve Karakter Envanteri ve İlişki Ölçekleri Anketi kullanılmıştır.
Bulgulara göre kayıtsız bağlanma stili, benlik saygısını pozitif yönde yordamaktadır. Kayıtsız bağlanma stilinden aldıkları puan arttıkça, benlik saygısı düzeyleri düşmektedir. Korkulu, kayıtsız ve saplantılı bağlanma stilleri boyun eğici davranışları pozitif yönde yordamaktadır. Korkulu bağlanma ve kayıtsız bağlanma stilleri kendi kendini yönetme düzeyini negatif yönde, güvenli bağlanma stili pozitif yönde yordamaktadır. İş birliği yapma düzeyi ise kayıtsız bağlanma stili tarafından negatif, güvenli bağlanma stili tarafından pozitif yönde yordanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Benlik saygısı Boyun eğici davranış Karakter Bağlanma stilleri
Kaynakça
- Akhunlar, M. N. (2010). Üniversite Öğrencilerinin Bağlanma Stilleri ile Uyum Süreçleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
- Arkar, H. (2004). Cloninger'in Psikobiyolojik Kişilik Kuramının Türk Örnekleminde Sınanması. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Arkar, H. (2008). Cloninger'in Mizaç ve Karakter Boyutları ile Kişilik Bozuklukları Arasındaki İlişki. Klinik Psikiyatri(11), 115-124.
- Arslan, H. (2010). Algılanan Ebeveyn Kabul ve Reddinin Mizaç ve Karakter Özelliklerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
- Aydın, B. (1996). Benlik Kavramı ve Ben Şemaları. Marmara Üniversitesi(8), 41-47.
- Bandura, A. (1989). Social Cognitive Theory. Annals of Child Development, 6, 1-60.
- Bartholomew, K., & Horowitz, L. M. (1991). Attachment Styles Among Young Adults: A Test of a Four-Category Model. Journal of Personality and Social Psychology, 61, 226-244.
- Bartholomew, K., & Shaver, P. R. (1998). Methods of Assessing Adult Attachment. J. A. Simpson, & W. S. Rholes içinde, Attachment Theory and Close Relationships (s. 25-45). New York: Guilford Press.
- Baymur, F. (1994). Genel Psikoloji. İstanbul: 13. Baskı, İnkılap Kitabevi.
- Bowlby, J. (2013). Bağlanma. (T. V. Soylu, Çev.) İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
- Budak, S. (2000). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Bylsma, W. H., Cozzarelli, C., & Sümer, N. (1997). Relation Between Adult Attachment Styles and Global Self-Esteem. Basic and Applied Social Psychology, 19(1), 1-16.
- Cloninger, C. R., & Svrakic, D. M. (1997). Integrative Psychobiological Approach to Psychiatric Assessment and Treatment. Psychiatry, 60(2), 120-141.
- Cloninger, R., Svrakic, D. M., & Przybeck, T. R. (1993). A Psychobiological Model of Temperament and Character. Arch Gen Psychiatry, 50(12), 975-990.
- Crain, W. (2014). Theories of Development: Concepts and Applications (6 b.). USA: Pearson.
- Crocker, J., & Park, L. E. (2004). The Costly Pursuit of Self-Esteem. Psychological Bulletin, 130(3), 392-414.
- Cüceloğlu, D. (2002). İnsan ve Davranışı. İstanbul: 36.Baskı, Remzi Kitabevi.
- Çokparlamış, N. (2018). Bağlanma Stillerinin Benlik Saygısı ve Umutsuzluk Düzeyi ile İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
- Çuhadaroğlu, F. (1986). Adolesanlarda Benlik Saygısı. Uzmanlık Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- Dönmez, B., & Demirtaş, H. (2009). Lise Öğretmenlerinin Boyun Eğici Davranışlarına İlişkin Algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 445-456.
- Egeland, B., & Farber, E. A. (1984). Infant-Mother Attachment: Factors Related to Its Development and Changes over Time. Child Development, 55, 753-771.
- Eisenberg, S., & Delaney, D. J. (1993). Psikolojik Danışma Süreci. (N. Ören, & M. Takkaç, Çev.) İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.
- Erdinç, A. G. (1995). İzmir İli Lise Öğrencilerinde Benlik İmajı-Başarı İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Eroğlu, M. (2020). Beliren Yetişkinlik Dönemindeki Bireylerin Bağlanma Stilleri, Kimlik Statüleri ve Kişilik Özelliklerinin İncelenmesi. Doktora Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
- Fraley, R. C. (2002). A Attachment Stability From Infancy to Adulthood: Meta-Analysis and Dynamic Modeling of Developmental Mechanisms Attachment Stability From Infancy to Adulthood: Meta-Analysis and Dynamic Modeling of Developmental Mechanisms. Personality and Social Psychology Review, 6(2), 123-151.
- Gazioğlu, E. (2015). Bağlanma Stilleri Algılanan Sosyal Destek Benlik Saygısı ve Kişilik Özellikleri Bakımından Ergenlerin Stresle Başa Çıkma Tarzları. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, İstanbul.
- Geçtan, E. (1995). Normal Dışı Davranışlar. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Gilbert, P., & Allan, S. (1994). Assertiveness, Submissive Behaviour and Social Comparison. The British Journal of Clinical Psychology, 33, 295-306.
- Gilbert, P., Cheung, M. S.-P., Grandfield, T., Campey, F., & Irons, C. (2003). Assessment Recall of Threat and Submissiveness in Childhood: Development of A New Scale and Its Relationship with Depression, Social Comparison and Shame. Clinical Psychology and Psychotherapy, 10, 108-115.
- Gilbert, P., Pehl, J., & Allan, S. (1994). The Phenomenology Of Shame And Guilt: An Empirical İnvestigation. British Journal Of Medical Psychology, 67, 23-26.
- Güloğlu, B., & Karaırmak, Ö. (2010). Üniversite Öğrencilerinde Yalnızlığın Yordayıcısı Olarak Benlik Saygısı ve Psikolojik Sağlamlık. Ege Eğitim Dergisi, 2(11), 73-88.
- Güney, S. (2008). Davranış Bilimleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Güngör, D. (2000). Bağlanma Stillerinin ve Zihinsel Modellerin Kuşaklararası Aktarımında Ana Babalık Stillerinin Rolü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Hamarta, E. (2004). Üniversite Öğrencilerinin Yakın İlişkilerindeki Bazı Değişkenlerin (Benlik Saygısı, Depresyon ve Saplamtılı Düşünme) Bağlanma Stilleri Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Hançerlioğlu, O. (1987). Ruh Bilim Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Romantic Love Conceptualized as an Attachment Process. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 511-524.
- İnanç, N. (1997). Üniversite Öğrencilerinin Benlik Saygısı Düzeyleri ile Akademik Başarıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep, Türkiye.
- Kağıtçıbaşı, Ç. (2013). Günümüzde İnsan ve İnsanlar: Sosyal Psikolojiye Giriş. İstanbul: Evrim Yayınevi.
- Kan, M. (2018). Üniversite Öğrencilerinde Yetişkin Bağlanma Biçimleri, Kişilik Özellikleri ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
- Kandaz, H. (2018). Depresyon, Benlik Saygısı ve Bağlanma Stilleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
- Karabacak, G. (2010). İşgören Kişilik Özelliklerinin İş Stresi Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Karaboğa, M. (2011). Çocuklarda Bağlanma Stilleri ve Benlik Saygısının Aleksitimi Üzerindeki Yordayıcı Rolünün İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat, Türkiye.
- Karabulut, C. C. (2019). Yetişkin Bireylerin Bağlanma Stilleri ve Anne-Baba Çatışmasının Aleksitimi Üzerindeki Yordayıcı Rolü ve Anne-Baba Aldatmasının Düzenleyici Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
- Karabulut, G. (2014). Güzel Sanatlar Lisesi Müzik Bölümü Öğrencilerinin Çalgıya Yönelik Benlik Algıları İle Genel Benlik Saygıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Karahan, F., & Sardoğan, M. E. (1994). Psikolojik Danışma Kuramları. İstanbul: Birsen Yayınevi.
- Kesebir, S., Özdoğan Kavzoğlu, S., & Üstündağ, M. F. (2011). Bağlanma ve Psikopatoloji. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(2), 321-342.
- Kılıççı, Y. (1992). Okulda Ruh Sağlığı. Ankara: Şafak Matbaacılık.
- Kohut, H. (2020). Kendiliğin Çözümlenmesi. İstanbul: Metis Yayıncılık.
- Köktuna, Z. S. (2007). Çözüm Odaklı Kısa Terapi Tekniğinin Alt Sosyo Ekonomik Seviyedeki Kadınların Geleceğe Umut ile Bakabilme ve Boyun Eğici Davranışlarına Etkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
- Köse, D. (2019). Anne Baba Tutumlarının, Çocukta Benlik Saygısı ve Empati Gelişimi ile İlişkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
- Köse, S. (2003). A Psychobiological Model Of Temperament and Character: TCI. Yeni Symposium, 42(2), 86-97.
- Kulaksızoğlu, A. (2015). Ergenlik Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Lawrence, D. (2006). Enhancing Self-Esteem in the Classroom. London: 3.Baskı, Paul Chapman Publishing.
- Özoğlu, S. Ç. (1982). Eğitimde Rehberlik ve Psikolojik Danışma. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Yayınları.
- Öztürk, M. O., & Uluşahin, N. A. (2015). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Ankara: Nobel Tıp Kitabevi.
- Parmaksız, İ. (2011). Öğretmen Adaylarının Benlik Saygısı Düzeylerine Göre İyimserlik ve Stresle Başaçıkma Tutumlarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Plotnik, R. (2009). Psikolojiye Giriş. Kaknüs Yayınları.
- Rogers, C. R. (1947). Some Observations on the Organization of Personality. The American Psychologist, 2(3), 358-368.
- Rosenberg, M. (1965). Society and Adolescent Self Image. Princeton: Princeton University Press.
- Savaşır, I., & Şahin, N. (1997). Bilişsel Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler. Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
- Schultz, D. P., & Schultz, S. E. (2007). Modern Psikoloji Tarihi. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- Sümer, M. (2006). 'Yetişkinlerin Bağlanma Stillerinin Duygusal Zeka, İlişkiye Bağlılık, İlişkide Algılanan Tatmin ve Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi'. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
- Sümer, N., & Güngör, D. (1999). Yetişkin Bağlanma Stilleri Ölçeklerinin Türk Örneklemi Üzerinde Psikometrik Değerlendirmesi ve Kültürlerarası Bir Karşılaştırma. Türk Psikoloji Dergisi, 14(43), 71-106.
- Şeleci, Z. (2014). 'Evli Bireylerde Bağlanma Stilleri ile Boyun Eğici Davranışlar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi'. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, İstanbul.
- Şereflioğlu, S. N. (2018). 'Anne ve Baba ile İlişkilerin Ergenlerde Benlik Saygısı, Stres ve Depresyon Üzerindeki Etkisi'. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
- Tekin, M., & Filiz , K. (2008). Beden Egitimi ve Spor Yüksekokullarının Antrenörlük Egitimi ve Spor Yöneticiligi Bölümlerinde Ögrenim Gören Ögrencilerin Umutsuzluk ve Boyun Egici Davranıslar Düzeylerinin Degiskenlere Göre İncelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 27-37.
- Terzi, Ş., & Cihangir Çankaya, Z. (2009). Bağlanma Stillerinin Öznel İyi Olmayı ve Stresle Başa Çıkma Tutumlarını Yordama Gücü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31), 1-11.
- Troisi, A., Lorenzo, G., Alcini, S., Nanni, R. C., Pasquale, C., & Siracusano, A. (2006). Body Satisfaction in Women With Eating Disorders: Relationship to Early Seperation. Psychosomatic, 68, 449-553.
- Tukuş, L. (2010). (Benlik Saygısı Değerlendirme Ölçeği-Kısa Formu) Türkçe Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. Uzmanlık Tezi, Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, Kocaeli.
- Tunçay, A. F. (2020). Uyuşturucu veye Uyarıcı Madde Kullandığı Tespit Edilen Kişilerin Mizaç-Karakter Özellikleri ile Bağlanma Stilleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi, Mersin.
- Turan Akdağ, S. (2011). Ergenlerin Bağlanma Stilleri ile Ebeveynlerinin Bağlanma Stilleri Arasındaki İlişki. Uzmanlık Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Antalya.
- Turan, A. F. (2010). Ünversite Öğrencilerinin İlişkilerle İlgili Bilişsel Çarpıtmalarını Yordamada Yalnızlık, Benlik Saygısı, Yaş, Cinsiyet ve Romantik İlişki Yaşama Durumunun Rolü. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- Tuzcuoğlu, S., & Korkmaz, B. (2001). Psikolojik Danışma ve Rehberlik Öğrencilerinin Boyuneğici Davranış ve Depresyon Düzeylerinin İncelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi(14), 135-152.
- Tüzün, O., & Sayar, K. (2006). Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji. Düşünen Adam, 19(1), 24-39.
- Uyar, M. (2019). Beliren Yetişkinlik Dönemindeki Bireylerin Psikolojik İyi Oluş Düzeylerini Yordamada Bağlanma Tarzları ve Bilişsel Duygu Düzenlemenin Rolünün İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
- Yanbastı, G. (1990). Kişilik Kuramları. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
- Yavuzer, H. (2013). Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Yazıcıoğlu, G. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Bağlanma Stilleri ve Stresle Başa Çıkma Stratejileri Arasındaki İlişki: Odtü Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Yenidünya, A. (2005). Lise Öğrencilerinde Rekabetçi Tutum, Benlik Saygısı ve Akademik Başarı İlişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Yörükân, T. (2011). Bağlanma ve Sonraki Yaşlarda Görülen Etkileri. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Yörükoğlu, A. (2000). Gençlik Çağı: Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar. İstanbul: 14. Baskı, Özgür Yayınları.
Toplam 81 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Psikoloji |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Haziran 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Cilt: 4 Sayı: 1 |
