Araştırma Makalesi
Yetişkinlerin Çocuklukta Algıladıkları Ebeveyn Kabul veya Reddinin Mükemmeliyetçilik, Benlik Algısı ve Bağlanma Stilleri ile İlişkisinin İncelenmesi
Öz
Bu çalışmanın amacı yetişkinlerin çocuklukta algıladıkları ebeveyn kabul veya reddinin mükemmeliyetçilik, benlik algısı ve bağlanma stilleri ile ilişkisini incelenmektedir. Araştırmanın örneklemini, 18-70 yaş aralığındaki 514 kadın ve 330 erkek olmak üzere toplam 844 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada Demografik Bilgi Formu, Yetişkin Ebeveyn Kabul-Red Ölçeği - Kısa Form, Frost Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği, Benlik Kuramı Ölçeği ve İlişki Ölçekleri Anketi kullanılmıştır. Ebeveyn Kabul- Red Algısının, Bağlanma Stilleri, Mükemmeliyetçilik ve Benlik Algısı üzerindeki etkisine bakmak için çoklu regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda, algılanan ebeveyn kabul veya reddinin bağlanma stilini anlamlı düzeyde yordadığı belirlenmiştir ve anne reddi arttıkça güvenli bağlanmanın düştüğü; algılanan baba reddi arttıkça kayıtsız bağlanmanın arttığı bulunmuştur. Algılanan anne ve baba reddi arttıkça mükemmeliyetçiliğin arttığı ve olumlu benlik algısının azaldığı saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Ebeveyn Kabul-Red Kuramı Mükemmeliyetçilik Benlik Algısı Bağlanma
Kaynakça
- Akkuş Örün, I. (2010). Alkol Bağımlısı Olan ve Olmayan Kişilerin Çocuklarının Anne Baba Kabul-Reddi, Psikolojik Uyum ve Çocukluk Dönemi Kararları Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, Türkiye.
- Aşık, M. (2019). Üniversite Öğrencilerinin Öz Yeterlik Düzeylerinin Öz Anlayış ve Ebeveyn Kabul-Reddine İlişkin Algıları Çerçevesinde İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Azizli, M. E. (2018). Algılanan Ebeveyn Kabul-Red Düzeyi İle Kendini Belirleme Arasındaki İlişkide Özerklik Desteğinin Aracı Rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Bartholomew, K., Henderson, A., & Dutton, D. (2001). Insecure Attachment and Abusive Intimate Relationships. C. Clulow (Dü.) içinde, Adult Attachment and Couple Psychotherapy (s. 43-61). London: Brunner-Routledge.
- Bayat, B. (2015). Algılanan Ebeveyn Kabul-Reddinin Yetişkinlik Dönemindeki Psikopatoloji İle İlişkisi: Kontrol Odağının Ve Benlik Kurgularının Aracı Rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Berg, C. J., & Snyder, C. R. (2010). Assessing Self-Perceptions of College Students Across Life Domains: Development and Validation of the Self-Theory Scale. College Students Journal, 44, 952-969.
- Bowlby, J. (1980). Attachment and Loss: Loss, Sadness and Depression. New York: Basic Books.
- Burns, D. D. (1980). The Perfectionist’s Script for Self-Defeat. Psychology Today, 41, 34-51.
- Campos, R. C., Besser, A., & Blatt, S. J. (2013). Recollections of Parental Rejection, Self-Criticism and depression in Suicidality. Archives of Suicide Research, 17(1), 58-74.
- Cenkseven Önder, F., & Kırdök, O. (2009). Ön Ergenlerin Olumlu-Olumsuz Mükemmeliyetçilik Düzeylerinin Anne-Çocuk İlişkisini Algılamaları Açısından İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 263-274.
- Cooper, M., Shaver, P., & Collins, N. (1998). Attachment Styles, Emotion Regulation and Adjustment in Adolescence. Journal of Personality and Social Psychology, 74(5), 1380-1397.
- Cournoyer, D. E., Sethi, R., & Cordero, A. (2005). Perceptions of Parental Acceptance-Rejection and Self-Concepts among Ukrainian University Students. Ethos, 33(3), 335-346.
- Crockenberg, S., Lyons-Ruth, K., Dickstein, S., & ark. (1993). The Family Context of Infant Mental Health: II. Infant Development in Multiple Family Relationships. C. Zeanah (Dü.) içinde, Handbook of Infant Mental Health (s. 38-55). New York Guilford Press.
- Cüceloğlu, D. (2016). İnsan ve Davranışı: Psikolojinin Temel Kavramları. İstanbul: Remzi Kitabevi. Dedeler, M., Akün, E., & Durak-Batıgün, A. (2017). Yetişkin Ebeveyn Kabul-Red Ölçeği – Kısa Form’un Uyarlama Çalışması. Düşünen Adam Psikiyatri Nöroloji Bilim Dergisi, 30(3), 181-193.
- Demoulin, D. F. (1998). Giving Kids A Good Emotional Start-What Head Start Parents and Teachers Should Know to Ensure Emotionally Healthy Children. Children and Families, Fall.
- Dinç, Y. (2001). Predictive Role of Perfectionism on Depressive Symptoms and Anger: Negative Life Events as the Moderator. Unpublished Master Thesis, Middle East Technical University Social Sciences Institute, Ankara.
- Erdem, T., & Erkman, F. (1990). The Relationship of Parental Acceptance Rejection, Some Outcome variables and Perceived Parental Attitudes. Paper presented at the 8th International Congress on Child Abuse and Neglect. Hamburg, Germany.
- Griffin, D., & Bartholomew, K. (1994). Models Of The Self And Other: Fundamental Dimensions Underlying Measures Of Adult Attachment. Journal of Personality and Social Psychology, 67(3), 430-445.
- Hazan, C., & Shaver, P. (1994). Attachment as an Organizational Framework for Research on Close Relationships. Psychological Inquiry, 5(1), 1-22.
- Hollender, M. H. (1965). Perfectionism. Comprehensive Psychiatry, 6(2), 94-103.
- Kasuto, S. (2005). Özel anaokullarına devam eden 6 yaş çocuklarının cinsiyet özelliklerine ilişkin kalıp yargıları ile annenin sosyal uyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul .
- Kuzgun, Y. (1996). Akademik Benlik Kavramı Ölçeği. Ankara: MEB Yayınları.
- Makar, E. (2016). Spor Eğitimi Gören Öğrencilerin, Sosyal Beceri, Fiziksel Benlik Algısı ve Fiziksel Aktivite Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
- Özbay, Y., & Mısırlı-Taşdemir, Ö. (2003). Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi. Malatya.
- Pacht, A. R. (1984). Reflections on perfection. American Psychologist, 39(4), 386-390.
- Perris, C., & Andersson, P. (2000). Experiences of Parental Rearing and Patterns of Attachment in Adulthood. Clinical Psychology and Psychotherapy, 7(4), 279–288.
- Rohner, R. P. (1975). They Love Me, They Love Me Not: A Worldwide Study of the Effects of Parental Acceptance and Rejection. New Haven, CT: HRAF Press.
- Rohner, R. P. (1986). The Warmth Dimension: Foundations of Parental Acceptance Rejection Theory. Newbury Park, CA: Sage Publications,.
- Rohner, R. P. (1994). Patterns of Parenting: The Warmth Dimension In Worldwide Perspective. Psychology and Culture, 113-120.
- Rohner, R. P. (2004). The Parental" Acceptance-Rejection Syndrome": Universal Correlates Of Perceived Rejection. American Psychologist, 59(8), 830-840.
- Rohner, R. P., & Chaki-Sircar, M. (1988). Women And Children İn A Bengali Village. Connecticut.
- Rohner, R. P., & Khaleque, A. (2002). Parental Acceptance-Rejection And Life-Span Development: A Universalist Perspective. Online Readings İn Psychology And Culture,, 6(1), 1-10.
- Rohner, R. P., & Rohner, E. C. (1980). Antecedents And Consequences Of Parental Rejection: A Theory Of Emotional Abuse. Child Abuse and Neglect, 4, 189-198.
- Rohner, R. P., & Rohner, E. C. (1981). Parental Acceptance-Rejection And Parental Control: Cross Cultural Codes. Ethnology, 20(3), 245-260.
- Rohner, R. P., Khaleque, A., & Cournoyer, D. E. (2005). Parental Acceptance-Rejection:Theory, Methods, Cross-Cultural Evidence, And İmplication. Ethos Journal of the Society for Psychological Anthropology, 33(3), 299-334.
- Rohner, R. P., Khaleque, A., & Cournoyer, D. E. (2012). Overwiev of Parental Acceptance Rejection Theory. Introductıon to Parental Acceptance-Rejectıon Theory, Methods, Evidence, and Implications.
- Rohner, R. P., Rising, D. G., & Sayre-Scibona, J. (2009). Sex Differences İn Relations Among Remembered Parental Behavior İn Childhood, Adults' Current Psychological Adjustment, And Career İndecision. Psychological Reports, 104(2), 558-566.
- Salahur, E. (2010). Üniversite Öğrencilerinin Geriye Dönük Olarak Çocukluklarında Algılamış Oldukları Ebeveyn Kabul Veya Reddinin Yetişkinlik Bağlanma Biçimleri Ve Depresif Belirtiler İle İlişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Satıcı, B. (2018). Genç Yetişkinlerde Mükemmeliyetçilik İle Romantik İlişki Doyumu Arasında Duygusal Zeka Ve Bilinçli Farkındalığın Aracılık Rollerinin İncelenmesi. Yayınlanmış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Sorotzkin, B. (1998). Understanding and Treating Perfectionism in Religious Adolescents. Psychotherapy, 35(1), 87-95.
- Sümer, N., & Güngör, D. (1999). Yetişkin Bağlanma Stilleri Ölçeklerinin Türk Örneklemi Üzerinde Psikometrik Değerlendirmesi ve Kültürlerarası Bir Karşılaştırma. Türk Psikoloji Dergisi, 14(43), 71-106.
- Şirvanlı Özen, D. (2009). Ergenlerde Anneden Algılanan Kabul/İlgi İle Benlik-Algısı Arasındaki İlişki: Babadan Algılanan Kabul/İlginin Aracı Rolü. Türk Psikoloji Yazıları, 12(24), 28-38.
- Şirvanlı Özen, D., & Olgaç, D. (2019). Kişiler Arası Kabul Red Kuramının Ebeveynliğe Bakışı. Güre A, editör. Aile Sistemleri (1. baskı b.). Ankara: Türkiye klinikleri.
- Tanzi, B. (2018). Ergenlerde Algılanan Ebeveyn Kabul Ve Reddinin Mükemmeliyetçilik Ve Sosyal Kaygı Düzeyi İle İlişkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Terzi, S. (2014). Romantik İlişkilerde Bağlanma Yaralanmalarına Yol Açan Olaylar: Nitel Bir Çalışma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(2), 99-108.
- Turner, A. P., Sarason, I. G., & Sarason, B. R. (2001). Exploring The Link Between Parental Acceptance And Young Adult Adjustment. Cognitive Therapy and Research, 25(2), 185–199.
- Türkdoğan, T. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Çocukluklarına Dönük Olarak Algıladıkları Ebeveyn Kabul-Reddi İle Yetişkinlikteki Psikolojik Uyumları Arasındaki İlişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7(47), 135-154.
- Varan, A. (2003). Ebeveyn Kabul-Red/Kontrol Ölçeği (EKRÖ/K) Ve Kişilik Değerlendirme Ölçeği (KİDÖ) Çocuk Formlarının Türkiye Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması.
- Ward, A. M., & Ashby, J. S. (2008). Multidimensional Perfectionism and the Self. Journal of College Student Psychotherapy, 22(4), 51-65.
- Yakmaz Basılgan, F. (2012). Annelerin Kabul-Red Düzeyi İle Çocukların Davranış Sorunları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Yalçınkaya, A. (1997). Turkish Daughter’s Attachment Styles, Romantic Relationships, And Recollections Of Parental Acceptance And Control. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Boston University.
- Yavuzer, H. (2005). Gençleri Anlamak. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Yavuzer, H. (2015). Çocuğu Tanımak ve Anlamak. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Yavuzer, H. (2019). Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Yavuzer, Y., Karataş, Z., & Polat Demir, B. (2017). Benlik Kuramı Ölçeğinin Türkçe Sürümünün Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(2), 161-168.
- Yıldız, M. (2012). Bağlanma Kuramı Açısından Yaşlılık Dönemine Genel Bir Bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36(1), 1-30.
- Yoldaş Bıçkı, E. (2020). Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Ebeveyn Kabul-Reddi Ve Mükemmeliyetçilik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Zembat, R., Koçyiğit, S., Akşin Yavuz, E., & Tunçeli, H. İ. (2018). Çocukların Benlik Algısı, Mizaç ve Sosyal Becerileri Arasındaki İlişkiler. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(1), 548-567.
Toplam 58 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Psikoloji |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Haziran 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Cilt: 4 Sayı: 1 |
