Öz
Özellikle 1980’lerin başından itibaren, kadının toplumsal cinsiyet düzeni içerisindeki konumuna yoğunlaşan araştırmalarda, çalışmaların ihmal edilen bir boyut olarak görülen ‘erkeklikler’ üzerine yoğunlaştığı görülmektedir. Tarihsel süreç içerisinde, toplumsal yapıdaki değişimlere paralel olarak, “Erkeklik”, önemli değişimler geçirse de, hegemonik bir güç olarak varlığını sürdürmüştür. Bu minvalde erkekliğin tanımı ve erkeklik algısı da değişim geçirmiş, farklı toplumlarda farklı hegemonik bir yapıya bürünmüştür. Toplum tarafından erkeklerden beklenilen çeşitli rol biçimleri, onların toplum içerisinde ya üst tabakalarda konumlanmasına ya da toplumda ikincil plana itilmesine neden olmaktadır. Avustralyalı sosyolog Raewyn Connell erkeklik olgusunu Gramsci’den esinlenerek ödünç aldığı hegemonya kavramı ile sentezleyerek, erkeklikler arasındaki eşitsiz güç ve iktidar ilişkilerini ‘hegemonik erkeklik’ ekseninde ele almıştır. Bu çalışmada Todd Phillips’in 2019 yılında çekmiş olduğu Joker filmi, R. W. Connell’ın hegemonik erkeklik çerçevesinde nitel araştırma yöntemlerinden sosyolojik film analizinden yararlanılarak çözümlenmiştir. Filmden hareketle, hegemonik erkekliğin ezme/ezilme hiyerarşisi zemininde toplum içerisinde nasıl bir eşitsizlik yarattığı, bu eşitsizlikler sebebiyle karşılaşılan engeller ve bu engellerle mücadele erkeklik perspektifinden eleştirel bir bakış açısıyla incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Hegemonik Erkeklik Erkeklik Toplumsal Cinsiyet Joker (film) Amerikan Sineması
Kaynakça
- Akdoğan, Ö. G. (2019). Comedy and women: the problem of gender in Hokkabaz. Sinecine, 7(2), 171-197.
- Arslan, A. D. (2018). Murathan Mungan’ın öykülerinde hegemonik erkekliğin tezahür alanı olarak beden: “Ökkeş ile Cengaver” ve “Ensar ile Civan” örnekleri. Monograf: Edebiyat Eleştirisi Dergisi, 10, 24-46.
- Atay, T. (2017). Çin işi Japon işi: cinsiyet ve cinsellik üzerine antropolojik değiniler. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Bourdieu, P. (2015). Eril tahakküm. (B. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Bozok, M. (2009). Erkeklik incelemeleri alanındaki başlıca kuram ve yaklaşımların Sosyalist Feminist bir eleştirisine doğru. VI. Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildiri Kitabı içinde (s. 431-445) Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
- Brooks, B. R., Thisted, R. A., Appel, S. H., Bradley, W. G., Olney, R. K., Berg, J. E., Pope, L. E., & Smith, R. A. (2004). Treatment of Pseudobulbar affect in ALS with dextromethorphan/quinidine: A randomized trial. Neurology, 63(8), s. 1364-1370.
- Cambridge Learner’s dictionary. (2009). Melbourne: Cambridge University Press.
- Carrigan, T., Connell, B., & Lee, J. (1985). Toward a new sociology of masculinity. Theory and Society, 14(5), 551-604.
- Cohen, D. S. (2010). Keeping men men and women down: Sex segregation, Anti-Essentialism, and masculinity. Harvard Journal of Law and Gender, (Research Paper No. 2010-A-10).
- Connell, R. (1998a). Toplumsal cinsiyet ve iktidar. (C. Soydemir, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Connell, R. W. (2005b [1995]). Masculinities. Berkeley: University of California Press.
- Deakin, P. (2019). White masculinity in crisis in Hollywood’s fin de millennium Cinema. London: Lexington Books.
- Erol, E. G. & Sadakaoğlu, M. C. (2020). Türk sinemasını yeniden okumak: Değişen öykü karakter ve mekan anlayışları üzerine. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
- Fejes, F. (1992). Masculinity as fact: A re-view of empirical mass communication research on masculinity. Steve Craig (Ed.), Men, masculinity and the media içinde (s. 9-22). Newbury Park, CA: Sage.
- Giddens, A. (2012). Sosyoloji. (C. Güzel, Çev.). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
- Gilmore, D. (1990). Manhood in the making: Cultural concepts of masculinity. New Haven: Yale University Press.
- Günay-Erkol, Ç. (2015). Hegemonik erkeklik ve Şafak’ın erkekleri. Seval Şahin ve İpek Şahbenderoğlu (Ed.), İsyankâr neşe: Sevgi Soysal Kitabı içinde (s. 125-144). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Homeros. (2014). Odysseia. (A. C. Emre, Çev.). İstanbul: Varlık Yayınevi.
- Horrocks, R. (1994). Masculinity in crisis: Myths, fantasies and realities. (First Edition), Great Britain: The Macmillan Press LTD.
- Jeffords, S. (1994). Hard bodies: Hollywood masculinity in the Reagan Era. New Jersey: Rutgers University Press.
- Kandiyoti, D. (1997), Cariyeler, bacılar, yurttaşlar: Kimlikler ve toplumsal dönüşümler. (A. Bora, F. Sayılan, Ş. Tekeli, H. Tapınç, F. Özbay, Çev.). Metis Yayınları: İstanbul.
- Kaufman, M. (1987). Beyond patriarchy: Essays by men on pleasure, power, and change. Oxford University Press: New York.
- Keisalo-Galvan, M. P. (2008). Clowns in anthropology. Suomen Antropologi Journal, 33 (3), 39-48.
- Kepekçi, E. (2012). (Hegemonik) Erkeklik eleştirisi ve feminizm birlikteliği mümkün mü?. Kadın Araştırmaları Dergisi, 11, 59-86.
- Kimmel, M. (2006). Manhood in America. New York, NY: Oxford University Press.
- Kramer, L. (2010). The Sociology of gender: A brief introduction. USA: Oxford University Press.
- Mudde, C. (2017a). Populism: An ideational approach. Cristobal Rovira Kaltwasser, Paul Taggart, Paulina Ochoa Espejo, Pierre Ostiguy (Ed.), The Oxford Handbook of Populism içinde (s. 27-47), Oxford University Press: New York.
- Mudde, C. & Kaltwasser, C. R. (2017b). Populism: A Very Short Introduction. Oxford University Press: New York.
- Onay, A. (2017). Türkiye’de değişen erkekler ve dergi reklamlarındaki erkek imajı. İstanbul Üniversitesi İletişim fakültesi Dergisi, 53, 165-188.
- Özkantar, M. Ö. (2022). Eril bakışın gölgesinde David Lynch sineması ve kadın: Göstergebilimsel ve Psikanalitik bir yaklaşım. İstanbul: Efe Akademik Yayıncılık.
- Paglia, C. (2004). Cinsel kimlikler: Nefertiti’den Emily Dickinson’a sanat ve çöküş. (A. Hazaryan, F. Demirci, Çev.). Ankara: Epos Yayınları.
- Pearson, R. & Uricchio, W. (1991). The many lives of the Batman: Critical approaches to a superhero and his media. (1 Edition), UK: Routledge.
- Pehlivan, B. M. (2020). Medya ve toplumsal cinsiyet üzerine tartışmalar. (1. Baskı), Hiperyayın: İstanbul.
- Ryan, M. & Kellner, D. (2010). Politik kamera. (E. Özsayar, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Sancar, S. (2009). Erkeklik: imkansız iktidar ailede, piyasada ve sokakta erkekler. (Birinci Basım), İstanbul: Metis Yayınları.
- Segal, L. (1990). Ağır çekim değişen erkeklikler değişen erkekler. (V. Ersoy, Çev.). İstanbul: Ayrıntı yayınları.
- Shary, T. (2013). Millennial masculinity: Men in contemporary American cinema. Michigan: Wayne State University Press.
- Türköne, M. (1995). Eski Türk toplumunda cinsiyet kültürü. Ankara: Ark Yayınevi.
- Ulusay, N. (2004). Günümüz Türk sinemasında ‘Erkek Filmleri’nin yükselişi ve erkeklik krizi. Toplum ve Bilim Dergisi, 101, 144-161.
- Wolf-Meyer, M. J. (2006). Batman and Robin in the nude, or class and its exceptions, Extrapolation, 47 (2), 187-206.
- Youssouf, M. M. & Özben, M. (2019). Hegemonik erkekliğin uzantısı olan onur kodları ve şiddet: Otomatik Portakal örneği, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (1), 103-112.
- Yüksel, E. (2013). Bir savaş anlatısı olarak Nefes: Vatan Sağolsun ve hegemonik erkekliğin krizi. Fe Dergi, 5(1), 15-31.
Öz
Especially since the early 1980s, it has been observed that studies focusing on the position of women in the gender order have focused on 'masculinities', which is seen as a neglected dimension. In the historical process, in parallel with the changes in the social structure, "Masculinity", although it has undergone significant changes, as a hegemonic force, has continued to exist. In this respect, the definition of masculinity and the perception of masculinity have also changed and assumed a different hegemonic structure in different societies. Various forms of roles expected by society from men cause them to be positioned in the upper strata of society or to be pushed to the secondary level in society. Australian sociologist Raewyn Connell synthesized the concept of masculinity with the concept of hegemony, inspired by Gramsci, and discussed the unequal power and sovereignty relations between masculinities on the axis of 'hegemonic masculinity'. In this study, Todd Phillips' movie Joker, shot in 2019, was analyzed by using sociological film analysis, one of the qualitative research methods, within the framework of R. W. Connell's hegemonic masculinity. Based on the movie, how hegemonic masculinity creates inequality in the society on the ground of the
hierarchy of oppression, the obstacles encountered due to these inequalities and the struggle with these obstacles has been critically examined from the perspective of masculinity.
Anahtar Kelimeler
Hegemonic Masculinity Masculinity Gender Joker (film) American Cinema
Kaynakça
- Akdoğan, Ö. G. (2019). Comedy and women: the problem of gender in Hokkabaz. Sinecine, 7(2), 171-197.
- Arslan, A. D. (2018). Murathan Mungan’ın öykülerinde hegemonik erkekliğin tezahür alanı olarak beden: “Ökkeş ile Cengaver” ve “Ensar ile Civan” örnekleri. Monograf: Edebiyat Eleştirisi Dergisi, 10, 24-46.
- Atay, T. (2017). Çin işi Japon işi: cinsiyet ve cinsellik üzerine antropolojik değiniler. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Bourdieu, P. (2015). Eril tahakküm. (B. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Bozok, M. (2009). Erkeklik incelemeleri alanındaki başlıca kuram ve yaklaşımların Sosyalist Feminist bir eleştirisine doğru. VI. Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildiri Kitabı içinde (s. 431-445) Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
- Brooks, B. R., Thisted, R. A., Appel, S. H., Bradley, W. G., Olney, R. K., Berg, J. E., Pope, L. E., & Smith, R. A. (2004). Treatment of Pseudobulbar affect in ALS with dextromethorphan/quinidine: A randomized trial. Neurology, 63(8), s. 1364-1370.
- Cambridge Learner’s dictionary. (2009). Melbourne: Cambridge University Press.
- Carrigan, T., Connell, B., & Lee, J. (1985). Toward a new sociology of masculinity. Theory and Society, 14(5), 551-604.
- Cohen, D. S. (2010). Keeping men men and women down: Sex segregation, Anti-Essentialism, and masculinity. Harvard Journal of Law and Gender, (Research Paper No. 2010-A-10).
- Connell, R. (1998a). Toplumsal cinsiyet ve iktidar. (C. Soydemir, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Connell, R. W. (2005b [1995]). Masculinities. Berkeley: University of California Press.
- Deakin, P. (2019). White masculinity in crisis in Hollywood’s fin de millennium Cinema. London: Lexington Books.
- Erol, E. G. & Sadakaoğlu, M. C. (2020). Türk sinemasını yeniden okumak: Değişen öykü karakter ve mekan anlayışları üzerine. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
- Fejes, F. (1992). Masculinity as fact: A re-view of empirical mass communication research on masculinity. Steve Craig (Ed.), Men, masculinity and the media içinde (s. 9-22). Newbury Park, CA: Sage.
- Giddens, A. (2012). Sosyoloji. (C. Güzel, Çev.). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
- Gilmore, D. (1990). Manhood in the making: Cultural concepts of masculinity. New Haven: Yale University Press.
- Günay-Erkol, Ç. (2015). Hegemonik erkeklik ve Şafak’ın erkekleri. Seval Şahin ve İpek Şahbenderoğlu (Ed.), İsyankâr neşe: Sevgi Soysal Kitabı içinde (s. 125-144). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Homeros. (2014). Odysseia. (A. C. Emre, Çev.). İstanbul: Varlık Yayınevi.
- Horrocks, R. (1994). Masculinity in crisis: Myths, fantasies and realities. (First Edition), Great Britain: The Macmillan Press LTD.
- Jeffords, S. (1994). Hard bodies: Hollywood masculinity in the Reagan Era. New Jersey: Rutgers University Press.
- Kandiyoti, D. (1997), Cariyeler, bacılar, yurttaşlar: Kimlikler ve toplumsal dönüşümler. (A. Bora, F. Sayılan, Ş. Tekeli, H. Tapınç, F. Özbay, Çev.). Metis Yayınları: İstanbul.
- Kaufman, M. (1987). Beyond patriarchy: Essays by men on pleasure, power, and change. Oxford University Press: New York.
- Keisalo-Galvan, M. P. (2008). Clowns in anthropology. Suomen Antropologi Journal, 33 (3), 39-48.
- Kepekçi, E. (2012). (Hegemonik) Erkeklik eleştirisi ve feminizm birlikteliği mümkün mü?. Kadın Araştırmaları Dergisi, 11, 59-86.
- Kimmel, M. (2006). Manhood in America. New York, NY: Oxford University Press.
- Kramer, L. (2010). The Sociology of gender: A brief introduction. USA: Oxford University Press.
- Mudde, C. (2017a). Populism: An ideational approach. Cristobal Rovira Kaltwasser, Paul Taggart, Paulina Ochoa Espejo, Pierre Ostiguy (Ed.), The Oxford Handbook of Populism içinde (s. 27-47), Oxford University Press: New York.
- Mudde, C. & Kaltwasser, C. R. (2017b). Populism: A Very Short Introduction. Oxford University Press: New York.
- Onay, A. (2017). Türkiye’de değişen erkekler ve dergi reklamlarındaki erkek imajı. İstanbul Üniversitesi İletişim fakültesi Dergisi, 53, 165-188.
- Özkantar, M. Ö. (2022). Eril bakışın gölgesinde David Lynch sineması ve kadın: Göstergebilimsel ve Psikanalitik bir yaklaşım. İstanbul: Efe Akademik Yayıncılık.
- Paglia, C. (2004). Cinsel kimlikler: Nefertiti’den Emily Dickinson’a sanat ve çöküş. (A. Hazaryan, F. Demirci, Çev.). Ankara: Epos Yayınları.
- Pearson, R. & Uricchio, W. (1991). The many lives of the Batman: Critical approaches to a superhero and his media. (1 Edition), UK: Routledge.
- Pehlivan, B. M. (2020). Medya ve toplumsal cinsiyet üzerine tartışmalar. (1. Baskı), Hiperyayın: İstanbul.
- Ryan, M. & Kellner, D. (2010). Politik kamera. (E. Özsayar, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Sancar, S. (2009). Erkeklik: imkansız iktidar ailede, piyasada ve sokakta erkekler. (Birinci Basım), İstanbul: Metis Yayınları.
- Segal, L. (1990). Ağır çekim değişen erkeklikler değişen erkekler. (V. Ersoy, Çev.). İstanbul: Ayrıntı yayınları.
- Shary, T. (2013). Millennial masculinity: Men in contemporary American cinema. Michigan: Wayne State University Press.
- Türköne, M. (1995). Eski Türk toplumunda cinsiyet kültürü. Ankara: Ark Yayınevi.
- Ulusay, N. (2004). Günümüz Türk sinemasında ‘Erkek Filmleri’nin yükselişi ve erkeklik krizi. Toplum ve Bilim Dergisi, 101, 144-161.
- Wolf-Meyer, M. J. (2006). Batman and Robin in the nude, or class and its exceptions, Extrapolation, 47 (2), 187-206.
- Youssouf, M. M. & Özben, M. (2019). Hegemonik erkekliğin uzantısı olan onur kodları ve şiddet: Otomatik Portakal örneği, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (1), 103-112.
- Yüksel, E. (2013). Bir savaş anlatısı olarak Nefes: Vatan Sağolsun ve hegemonik erkekliğin krizi. Fe Dergi, 5(1), 15-31.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Psikoloji |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 22 Temmuz 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022Cilt: 5 Sayı: 1 |
